Beth yw seicoleg glinigol?

Seicoleg glinigol yw’r gangen o seicoleg sy’n canolbwyntio’n bennaf ar iechyd meddwl ac ymddygiadol. Ei nod yw deall, atal ac asesu salwch meddwl yn well, ac yn nodweddiadol mae’n darparu triniaeth ar ffurf seicotherapi, a elwir yn aml yn therapi siarad, i leihau trallod seicolegol a sicrhau lles seicolegol.

Beth mae seicolegydd clinigol yn ei wneud?

Mae seicolegwyr clinigol yn helpu pobl i reoli heriau gyda’u hiechyd meddwl. Mae problemau cyffredin a gaiff eu trin gan seicolegwyr clinigol yn cynnwys:

• Isdelder.
• Pryder.
• Dibyniaeth.
• Anableddau dysgu.
• Materion yn ymwneud â pherthynas, megis y rhai o fewn teuluoedd neu bartneriaethau.
• Seicosis.
• Anhwylderau bwyta.
• Anhwylderau niwrolegol.
• Anhwylderau personoliaeth.

Gall gwaith seicolegydd clinigol ddigwydd mewn nifer o feysydd gwahanol, gan gynnwys drwy:

• Ymarfer. Mae seicolegwyr clinigol yn aml yn gweithio’n uniongyrchol gyda chleifion – gan gynnwys unigolion, cyplau, teuluoedd a grwpiau eraill – i helpu i fynd i’r afael ag ystod eang o heriau iechyd meddwl. Maent yn aml yn asesu cleifion trwy gymysgedd o gyfweliadau, profion seicometrig, ac arsylwi uniongyrchol i wneud diagnosis o unrhyw faterion ac argymell triniaethau. Mae’n werth nodi nad yw seicolegwyr clinigol yn feddygon meddygol nac yn seiciatryddion, felly ni allant ragnodi meddyginiaeth, megis cyffuriau gwrth-iselder, i’w cleifion. Yn lle hynny, maent yn gweithio mewn partneriaeth â gweithwyr iechyd proffesiynol eraill, megis meddygon a nyrsys, i ddarparu ymgynghoriad, cyngor, ac i helpu i sefydlu a chynnal y broses o lunio cynllun triniaeth lwyddiannus.
• Ymchwil. Mae ymchwil seicolegol yn chwarae rhan enfawr wrth ddatblygu dealltwriaeth pobl o anhwylderau a phroblemau seicolegol, yn ogystal â hyrwyddo’r opsiynau triniaeth sydd ar gael i bobl. Mae ymchwil gymhwysol yn ychwanegu at sylfaen dystiolaeth ymarfer ac yn helpu i sicrhau bod seicolegwyr clinigol yn defnyddio’r opsiynau triniaeth fwyaf effeithiol sydd ar gael.
• Ymgynghoriaeth. Gall seicolegwyr clinigol hefyd weithio gydag asiantaethau iechyd a grwpiau cymunedol i gynghori ar bolisïau, archwiliadau a gwasanaethau gofal iechyd. Gallant gynorthwyo i ddatblygu ymgyrchoedd ymwybyddiaeth, rhaglenni hyfforddi, rhaglenni gofal, ac ati.

Beth yw’r gwahaniaeth rhwng seicolegydd a seicolegydd clinigol?

Yn y Deyrnas Unedig, mae sawl gwahaniaeth allweddol rhwng seicolegydd a seicolegydd clinigol:

• Addysg. Yn dechnegol, gall seicolegydd fod yn unrhyw un sydd wedi cwblhau gradd anrhydedd israddedig achrededig mewn seicoleg – yn y DU, mae achredu cyrsiau seicoleg yn cael ei wneud trwy Gymdeithas Seicolegol Prydain (BPS). Bydd llawer o seicolegwyr yn mynd ymlaen i wneud cais am Sail Graddedig ar gyfer Aelodaeth Siartredig (GBC) gyda Chymdeithas Seicolegol Prydain hefyd. Fodd bynnag, mae seicolegydd clinigol yn cwblhau hyfforddiant arbenigol pellach, gan gynnwys tair blynedd o hyfforddiant PhD i ennill doethuriaeth mewn seicoleg glinigol.
• Rheoliad. Mae seicoleg glinigol yn cael ei reoleiddio gan y Cyngor Proffesiynau Iechyd a Gofal (HCPC), tra nad oes corff rheoleiddio ffurfiol ar gyfer seicolegwyr cyffredinol.
• Ymarfer. Mae seicolegydd clinigol yn gweithio’n uniongyrchol gyda chleifion sy’n dioddef o salwch meddwl, gan weithio i roi diagnosis a thrin eu cyflyrau a gwella ansawdd eu bywyd trwy seicotherapi. Nid yw seicolegydd cyffredinol yn gymwys i wneud y gwaith hwn.

Mae’n werth nodi bod yna feysydd arbenigol eraill o seicoleg hefyd, gan gynnwys:

• Cwnsela, sy’n canolbwyntio ar les a gwydnwch cleifion.
• Seicoleg alwedigaethol, sy’n cefnogi cyflogwyr a gweithwyr mewn amgylcheddau gweithle.
• Seicoleg fforensig, sy’n cefnogi’r system cyfiawnder troseddol.
• Seicoleg addysg, sy’n archwilio datblygiad plant a phobl ifanc.
• Niwroseicoleg, sy’n canolbwyntio ar gyflyrau a achosir gan anafiadau i’r ymennydd.
• Seicoleg iechyd, sy’n hybu lles ac ymddygiad iach ar lefel gymunedol, ac sy’n gweithio i helpu i gydbwyso anghydraddoldebau iechyd rhwng gwahanol boblogaethau.

Mathau o seicotherapi

Mae seicotherapi yn rhan arwyddocaol o swydd seicolegydd clinigol. Mae technegau ac ymyriadau seicotherapi yn galluogi seicolegydd clinigol i ddatblygu perthynas waith gyda’u cleifion a chleientiaid, archwilio eu pryderon seicolegol, ac yna eu hannog i ddatblygu ffyrdd newydd o feddwl, teimlo, ac ymddwyn.

Mae yna nifer o seicotherapi i ddewis ohonynt, a gall seicolegydd clinigol gymhwyso un neu sawl un yn eu maes gwaith.

Therapi ymddygiad gwybyddol (CBT)

Therapi ymddygiad gwybyddol, neu CBT, yw un o’r mathau mwyaf poblogaidd o seicotherapi. Trwy Therapi Ymddygiad Gwybyddol, gall seicolegydd clinigol helpu unigolyn i nodi eu meddyliau, eu hagweddau, eu credoau negyddol neu afiach, a rhoi rhai cadarnhaol, iach yn eu lle. Gellir defnyddio’r dechneg hon hefyd i ddatblygu ymddygiadau gwell, mwy adeiladol.

Gall Therapi Ymddygiad Gwybyddol fod yn effeithiol iawn wrth helpu pobl i ail-fframio sefyllfaoedd a senarios er mwyn eu gwneud yn haws eu rheoli ac ymdopi â nhw. Fe’i defnyddir i helpu i drin ystod eang o heriau iechyd meddwl, gan gynnwys:

• pyliau o banig
• anhwylder deubegwn
• cronni eitemau
• anhwylder gorfodaeth obsesiynol (OCD)
• problemau iechyd meddwl amenedigol
• ffobia
• anhwylder pryder ôl-drawmatig (PTSD)
• anhwylder sgitsoaffeithiol
• sgitsoffrenia
• hunan-niweidio
• problemau cysgu
• straen.

Therapi seicodynamig

Mae seicolegwyr clinigol yn defnyddio eu cymwyseddau therapi seicodynamig i helpu pobl i archwilio ac archwilio gwreiddiau eu materion seicolegol. Trwy gwestiynu sut y tarddodd patrymau ymddygiad neu feddyliau niweidiol, mae pobl yn cael gwell ymwybyddiaeth a mewnwelediad i sut maent yn meddwl ac yn ymddwyn, ac yn datblygu offer mwy effeithiol ar gyfer delio â gwrthdaro neu heriau yn eu bywydau a’u perthnasoedd.

Yn ôl ymchwil a gyhoeddwyd gan Gymdeithas Seicolegol America (APA), mae therapi seicodynamig yn arbennig o effeithiol wrth drin iselder, pryder, ac anhwylderau corfforol sy’n gysylltiedig â straen – ac mewn gwirionedd, mae buddion therapi seicodynamig yn parhau i dyfu ar ôl i’r driniaeth ddod i ben.

Therapi seicdreiddio

Mae therapi seicdreiddio yn ystyried y meddwl anymwybodol a sut mae’n dylanwadu ar feddyliau, teimladau ac ymddygiadau ymwybodol unigolyn. Anogir unigolion sy’n gweithio gyda seicolegydd clinigol sydd wedi’u hyfforddi mewn seicdreiddio i ddweud pa feddyliau bynnag sydd yn eu meddwl, ac yna ynghyd â’u therapydd, maent yn chwilio am ystyron neu batrymau cudd nad ydynt efallai wedi bod yn ymwybodol ohonynt, a thrafod sut mae’r meddyliau hyn gall fod yn dylanwadu ac yn cyfrannu at broblemau a heriau presennol yr unigolyn.

Gyrfaoedd mewn seicoleg glinigol

Mae seicoleg glinigol yn cynnig amrywiaeth o opsiynau gyrfa. Yn ôl y GIG, mae seicolegwyr clinigol yn aml yn mynd ymlaen i ddatblygu arbenigeddau mewn gwahanol feysydd seicoleg, neu mewn gwahanol therapïau seicolegol.

Gall seicolegwyr clinigol weithio mewn ysbytai a gwasanaethau iechyd, clinigau lleol a chanolfannau iechyd, mewn timau iechyd meddwl cymunedol, mewn gwasanaethau cymdeithasol, ysgolion, a charchardai, neu o fewn darparwyr gofal iechyd preifat. Neu gallant gymhwyso eu cefndir mewn seicoleg glinigol mewn meysydd eraill, megis ymchwil neu hyd yn oed busnes.

Beth yw cyflog seicolegydd clinigol?

Os ydynt yn gweithio o fewn y GIG, telir seicolegwyr clinigol yn unol â graddfa gyflog yr Agenda ar gyfer Newid (AfC). Mae hyn yn golygu wrth i brofiad a datblygiad proffesiynol clinigwyr gynyddu, felly hefyd y mae eu cyflog:

• Mae seicolegwyr clinigol sy’n hyfforddi yn cael eu talu ar fand 6 (£32,206).
• Mae seicolegwyr clinigol hyfforddedig yn cael eu talu ar fand 7 (£40,057) i ddechrau, gan symud i fandiau 8a (£47,126) a band 8b (£63,862) wrth iddynt symud ymlaen drwy eu gyrfaoedd.
• Telir seicolegwyr clinigol ar lefel meddyg ymgynghorol rhwng bandiau 8c (£65,664) ac 8d (£90,387).
• Fel arfer telir penaethiaid gwasanaethau seicoleg ar fand 9 (£93,735 i £108,075).

Dysgu mwy am seicoleg glinigol

Dysgwch seicoleg ddynol a sut i’w chymhwyso’n effeithiol yn y gweithle gyda’r radd MSc Seicoleg 100% ar-lein yn Ysgol Reolaeth Gogledd Cymru, rhan o Brifysgol Wrecsam.

Mae un o’r modiwlau allweddol ar y rhaglen ôl-raddedig hyblyg, rhan-amser hon mewn seicoleg glinigol. Byddwch yn archwilio prif agweddau disgyblaeth seicoleg glinigol, gan gael cyflwyniad i seicopatholeg a chyflyrau cyffredin a geir mewn ymarfer clinigol. Cymerir safiad beirniadol ar safbwyntiau ar seicopatholeg a thriniaeth, gyda thrafodaeth ar y profiad byw.

I gael rhagor o wybodaeth am ffioedd dysgu neu gymhwyster (gan gynnwys gwybodaeth am ofynion mynediad yn ogystal â gofynion iaith Saesneg ac IELTS) ewch i wefan y Brifysgol .